Trả Lời:
Chào bạn, trước hết cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi yêu cầu tư vấn tới Công ty Luật DHLaw. Với thắc mắc của bạn Luật sư chúng tôi xin được tư vấn như sau:
Theo như bạn trình bày ông nội bạn không thể lập di chúc được vì không đảm bảo yêu cầu “trạng thái minh mẫn” nên di chúc lập nên sẽ không hợp pháp.
Điều 23. Người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi
1. Người thành niên do tình trạng thể chất hoặc tinh thần mà không đủ khả năng nhận thức, làm chủ hành vi nhưng chưa đến mức mất năng lực hành vi dân sự thì theo yêu cầu của người này, người có quyền, lợi ích liên quan hoặc của cơ quan, tổ chức hữu quan, trên cơ sở kết luận giám định pháp y tâm thần, Tòa án ra quyết định tuyên bố người này là người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi và chỉ định người giám hộ, xác định quyền, nghĩa vụ của người giám hộ.
2. Khi không còn căn cứ tuyên bố một người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi thì theo yêu cầu của chính người đó hoặc của người có quyền, lợi ích liên quan hoặc của cơ quan, tổ chức hữu quan, Tòa án ra quyết định hủy bỏ quyết định tuyên bố người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi.
Theo quy định trên, thì ông nội bạn thuộc trường hợp không đủ khả năng nhận thức và làm chủ hành vi (
năng lực hành vi dân sự) nên bố em cùng các những người con khác của ông có quyền yêu cầu Tòa án ra quyết định tuyên bố ông là người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi và chỉ định người giám hộ, xác định quyền, nghĩa vụ của người giám hộ.
Điều 49. Điều kiện của cá nhân làm người giám hộ
Cá nhân có đủ các điều kiện sau đây có thể làm người giám hộ:
1. Có năng lực hành vi dân sự đầy đủ.
2. Có tư cách đạo đức tốt và các điều kiện cần thiết để thực hiện quyền, nghĩa vụ của người giám hộ.
3. Không phải là người đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc người bị kết án nhưng chưa được xoá án tích về một trong các tội cố ý xâm phạm tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, tài sản của người khác.
4. Không phải là người bị Tòa án tuyên bố hạn chế quyền đối với con chưa thành niên.
Như vậy, nếu như bố bạn đáp ứng đầy đủ các điều kiện của người giám hộ nêu trên thì có thể được Tòa án chỉ định là người đại diện cho ông bạn vì bố bạn đã và đang là người chịu trách nhiệm nuôi dưỡng ông bạn.
Theo quy định tại điều 141 quy định về phạm vi đại diện như sau:
Điều 141. Phạm vi đại diện
1. Người đại diện chỉ được xác lập, thực hiện giao dịch dân sự trong phạm vi đại diện theo căn cứ sau đây:
a) Quyết định của cơ quan có thẩm quyền;
b) Điều lệ của pháp nhân;
c) Nội dung ủy quyền;
d) Quy định khác của pháp luật.
2. Trường hợp không xác định được cụ thể phạm vi đại diện theo quy định tại khoản 1 Điều này thì người đại diện theo pháp luật có quyền xác lập, thực hiện mọi giao dịch dân sự vì lợi ích của người được đại diện, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.
3. Một cá nhân, pháp nhân có thể đại diện cho nhiều cá nhân hoặc pháp nhân khác nhau nhưng không được nhân danh người được đại diện để xác lập, thực hiện giao dịch dân sự với chính mình hoặc với bên thứ ba mà mình cũng là người đại diện của người đó, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.
Theo quy định trên bố bạn sẽ có quyền thay mặt cho ông nội thực hiện các giao dịch dân sự trong phạm vi mà luật này quy định.Tuy nhiên, người đại diện chỉ được thực hiện các giao dịch vì lợi ích của người được đại diện và không được nhân danh người đại diện để xác lập, thực hiện các giao dịch dân sự với chính mình hoặc với bên thứ 3 mà mình cũng là người đại diện. Nên khi ông bạn vẫn còn sống thì các con của ông bạn không thể chia tài sản của ông vì không đảm bảo quy định theo Điều 141 của luật này bạn vì mục đích cá nhân được. Do đó, bố bạn hay những người con của bác không thể thực hiện việc chia mảnh đất này khi ông bạn vẫn đang còn sống.
Theo đó, chỉ sau khi ông bạn qua đời thì di sản của ông sẽ được chia thừa kế theo pháp luật. Bố bạn cùng với 4 người con khác của ông cùng thuộc hàng thừa kế thứ nhất và được hưởng phần di sản bằng nhau. Những người thừa kế sẽ họp lại để thỏa thuận về cách phân chia mảnh đất ông để lại và thống nhất bằng văn bản để có cơ sở tách sổ sang tên quyền sử dụng đất thừa kế theo đúng quy định pháp luật.
