Người thừa kế là một người được thừa hưởng tài sản từ một người khác chẳng hạn như: cha mẹ, ông bà, cô chú...theo di chúc của người mất hoặc theo pháp luật.

Tuy nhiên, người thừa kế đã không có sự liên lạc với những người thân khác trong gia đình hoặc bạn bè một thời gian dài. Hoặc không có thông tin về cuộc sống của người đó như: nơi thường trú; tạm trú; nơi làm việc; học tập; dấu hiệu sinh hoạt khác... thì được xem là người mất tích.

Từ đó suy ra, người thừa kế mất tích là người được thừa hưởng tài sản một cách hợp pháp nhưng không có thông tin và không thể liên lạc được với họ trong thời gian dài.

Tại Điều 68 Bộ Luật Dân sự 2015 có nêu rõ điều kiện để tuyên bố một người mất tích gồm:

- Sau khi đã áp dụng các biện pháp như: thông báo, tìm kiếm trên các phương tiện truyền thông, báo đài,... theo quy định của pháp luật. Nhưng hơn 2 năm vẫn chưa có tin tức xác nhận việc người được tìm kiếm sống hay chết thì Tòa án sẽ tuyên bố người đó mất tích.

- Thời hạn 2 năm được tính từ ngày hoặc tháng hoặc năm nhận tin tức cuối cùng về người được tìm kiếm.

Căn cứ Điều 69 Bộ Luật Dân sự 2015 có quy định về việc quản lý, chịu trách nhiệm đối với tài sản của người thừa kế mất tích như sau:

- Nếu trước đó tài sản của người mất tích đã có người thay mặt quản lý thì người này sẽ tiếp tục quản lý. 

- Những người thuộc các hàng thừa kế của người mất tích theo quy định pháp luật sẽ có trách nhiệm quản lý tài sản được thừa kế thay cho họ. Chẳng hạn như: ông bà quản lý thay cho cháu; cha mẹ quản lý thay cho con; con cái quản lý thay cho cha mẹ; vợ chồng quản lý thay,...

- Trường hợp người mất tích không có người thay mặt quản lý thì Tòa án sẽ chỉ định người quản lý tài sản.

Vì một số lý do cụ thể mà việc phân chia tài sản vẫn phải được tiến hành; kể cả khi một trong số những người thừa kế hiện đang mất tích.

Nhưng trước khi tiến hành công việc nhận thừa hưởng; những người có liên quan đến phần tài sản đó phải thực hiện thủ tục tuyên bố mất tích cho người thừa kế vắng mặt. 

Thủ tục tuyên bố người thừa kế mất tích bao gồm các bước như sau:

- Bước 1: Nộp đơn yêu cầu tuyên bố mất tích.

- Bước 2: Xét đơn yêu cầu.

- Bước 3: Thông báo tìm kiếm trong thời gian 4 tháng.

- Bước 4: Đưa ra tuyên bố mất tích.

Những người có quyền, lợi ích liên quan trực tiếp đến phần tài sản thừa kế được phép yêu cầu Tòa án tuyên bố mất tích.

Chẳng hạn: anh chị em, ông bà, cha mẹ, con cái, vợ chồng... của người mất tích.

Hồ sơ yêu cầu Tòa án tuyên bố mất tích bao gồm:

- Đơn yêu cầu theo mẫu.

- Tài liệu chứng minh người làm đơn là người có quyền yêu cầu hợp pháp.

- Giấy CMND/Hộ chiếu và Hộ khẩu của những người có liên quan.

- Các tài liệu, chứng cứ chứng minh người bị yêu cầu tuyên bố mất tích đã không có tin tức xác thực trong vòng 2 năm liền trở lên.

- Các tài liệu, chứng cứ chứng minh người làm đơn đã thực hiện đầy đủ các biện pháp thông báo tìm kiếm theo quy định của pháp luật.

- Bản kê khai các tài sản người mất tích được thừa kế theo di chúc hoặc theo pháp luật.

- Danh sách đầy đủ thông tin những người thừa kế hợp luật của người bị yêu cầu tuyên bố mất tích.

Theo quy định tại Khoản 2 Điều 312 Bộ luật Tố tụng dân sự; đơn yêu cầu tuyên bố mất tích có nội dung như sau:

• Ngày, tháng, năm làm đơn.
• Tên Tòa án có thẩm quyền giải quyết đơn.
• Thông tin của người yêu cầu.
• Những vấn đề cụ thể yêu cầu Tòa án giải quyết: Yêu cầu tuyên bố mất tích.
• Lý do yêu cầu: Không có thông tin xác thực tình trạng của người bị yêu cầu tuyên bố mất tích trong đơn từ 2 năm trở lên.
• Mục đích: Giải quyết vấn đề phân chia tài sản thừa kế. 
• Căn cứ:

   + Các tài liệu, chứng cứ chứng minh người bị yêu cầu tuyên bố mất tích đã không có tin tức xác thực trong vòng 2 năm liền trở lên.

   + Các tài liệu, chứng cứ chứng minh người yêu cầu đã thực hiện đầy đủ các biện pháp theo quy định pháp luật.

• Thông tin của những người có liên quan.
• Các thông tin cần thiết khác.
• Chữ ký và ghi rõ họ tên đầy đủ của người làm đơn.

Những người có quyền lợi liên quan có thể yêu cầu Tòa án tuyên bố người mất tích đã chết khi:

- Người mất tích vẫn không có tin tức xác thực là còn sống sau 3 năm Tòa án tuyên bố mất tích.

- Người mất tích trong chiến tranh vẫn không có tin tức xác thực là còn sống sau 5 năm kết thúc chiến tranh.

- Người mất tích trong tai nạn, thảm họa, thiên tai vẫn không có tin tức xác thực là còn sống sau 2 năm xảy ra sự việc.

- Người mất tích không có tin tức xác thực là còn sống sau 5 năm liền trở lên.

Tại Điều 70 Luật Dân sự 2015 có quy định về việc hủy bỏ tuyên bố mất tích như sau:

- Khi người mất tích trở về có quyền yêu cầu hủy bỏ tuyên bố mất tích.

- Khi người mất tích trở về có quyền nhận lại tài sản từ người quản lý tạm thời.

Nếu Quý khách cần tư vấn, hãy liên hệ Công ty Luật DHLaw chuyên cung cấp các dịch vụ pháp lý liên quan đến: Thừa kế; Đất đai; Doanh nghiệp; Hôn nhân – Gia đình;…. để được hỗ trợ.